3-9 Kasım Organ Nakli Haftası
Tedavisi sadece organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar, tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizin de önemli sağlık sorunlarından biridir. Organ nakli bekleyen hastalar, uygun organ bulunamadığı takdirde yaşamlarını kısa bir sure içinde kaybetmektedir. Tedavisi mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede hasar gören organların yerine, canlı veya kadavradan alınan yeni, sağlam organın konularak hastanın tedavi edilmesine organ nakli denilir. Organ Bağışı ise kişi hayatta iken, kendi iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisinde kullanılmasına izin vermesidir.
Ülkemizde 29.05.1979 tarihli 2238 sayılı kanun ile “Organ ve Doku Nakli Hizmetleri” yürütülmektedir. Bakanlığımız 2018 yılı verilerine göre yaklaşık olarak 25.995 kişi organ nakli için sıra beklemekte olup, bunlardan 22363 böbrek nakli, 2131 karaciğer nakli, 1061 kalp nakli, 284 pankreas nakli, 62 akciğer nakli bekleyen hasta bulunmaktadır. Bazı hastalar ise tedavi olabilmek umuduyla yurt dışında çareler aramaktadır.
İlimizde bu zamana kadar toplam 3.533 organ bağışı yapılmış olup, 2018 yılında 276 kişi Organ Bağışında bulunmuştur. Ülkemizde kronik böbrek yetmezliği hastası 59558 kişi ilimizde ise 1735 kişi diyaliz cihazlarına bağlı olarak yaşamını sürdürmektedir. Başarılı bir organ naklinden sonra kişiye gerçek bir yaşam armağan edilmektedir.
Son yıllarda yaşanan sağlıkta dönüşümle birlikte dünyaya örnek olan başarılı nakiller gerçekleştirebilmekteyiz. Ülkemizde organ nakilleri dünya standardında yapılmakta ve hatta dünya standardının üzerinde sonuçlanmaktadır. Karaciğer ve böbrek gibi önemli organların nakillerinde başarı oranları %90’nın üzerindedir
2238 sayılı yasaya göre on sekiz yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir. Organ alacak hastalar öncelikle kan grubu ve doku grubu uyumuna, yaş, boy, kilo gibi kriterlere ayrıca tıbbi aciliyet durumuna göre cins, ırk, din, zengin-fakir ayrımı yapılmaksızın belirlenir. Organ bağışının dini yönden sakıncasının olmadığını, Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu 03.03.1980 tarihli organ ve doku naklinin caiz olacağı ile ilgili kurul kararı ile belirtmiştir.
Organ bağışı işlemi; İl Sağlık Müdürlüğünde, İlçe Sağlık Müdürlükleri, Tüm Kamu, Özel ve Üniversite Hastanelerinde, Toplum Sağlığı Merkezlerinde, Aile Sağlığı Merkezlerinde, Organ Nakli Yapan Merkezlerde yapılmaktadır.
Organ bağışında bulunabilmek için; organ bağışı kartını iki tanık huzurunda doldurup imzalamak yeterlidir. Organ bağışı yapanların, bu durumdan ailelerini de haberdar etmeleri daha sonra çıkabilecek problemleri önlemek açısından yararlı olacaktır.
Organ bağışında bulunan kişilerin organ bağış kartını daima yanında taşıması; organ bağışı işleminin karışıklık ve gecikme olmaksızın yerine getirilmesini sağlayacaktır. Kişi organ bağışından vazgeçtiği anda organ bağış kartını taşımaktan vazgeçmeli ve bu kararını ailesine bildirmelidir. Ayrıca kişi organ bağışı yapsa dahi 2 uzman hekim tarafından beyin ölüm tespiti yapılacaktır. Tıbbi ölümün gerçekleştiğine, biri nörolog veya nöroşirürjiden, biri de anesteziyoloji ve reanimasyon veya yoğun bakım uzmanından oluşan iki hekim tarafından kanıta dayalı tıp kurallarına uygun olarak oy birliğiyle karar veren raporu düzenlemeleri halinde, ailenin onayı ile süreç başlatılabilir.
Dr. Yılmaz YÜCEL
BAŞHEKİM